Der-Grieche-Aktuell

ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΘΕΙ ΕΝΑ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

Τα καλντερίμια διηγούνται την ιστορία τους

Στις πέτρες τους έλιωσαν σόλες από παιδικά παπούτσια. Αντήχησαν τα βήματα των αγωγιατών που έφερναν εμπορεύματα από μακριά, τα νέα από την πόλη, τα βελάσματα των ζώων. Σε αυτά εκτυλίχθηκαν μικρές και μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας.

Τα παραδοσιακά καλντερίμια, ένα μοναδικό στοιχείο της ελληνικής αρχιτεκτονικής, έχουν τα τελευταία χρόνια βρεθεί στο επίκεντρο ενός ιδιαίτερου αγώνα για τη διάσωσή τους.

Σε αρκετές περιοχές της χώρας κάτοικοι και οργανωμένοι φορείς καταβάλλουν εργώδεις προσπάθειες για να διατηρηθούν ή να αποκατασταθούν τα λιθόστρωτα δρομάκια που συνδέονται με τη λαϊκή παράδοση του τόπου. Είναι ζητήματα που τον καιρό της κρίσης υποβαθμίζονται από το οργανωμένο κράτος, παρότι άπτονται της μνημειακής μας κληρονομιάς: Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι κάποια από τα καλντερίμια της Ελλάδας αγγίζουν τα 300 χρόνια ζωής...

Στα πρακτικά μιας συνάθροισης που είχε η Αδελφότητα του Αγίου Αντωνίου του Ανδρίτση στην ενετοκρατούμενη Ζάκυνθο εν έτει 1755 αναφέρεται χαρακτηριστικά η ανάγκη αποκατάστασης της σαλτζάδας -όπως ονομάζουν το καλντερίμι στη Ζάκυνθο- «από το σπίτι του Τζώρτζη Σκούρτα ως κάτου εις σπίτι του Λικιαρδόπουλου», ενώ σύμφωνα με στοιχεία που συνέλεξαν πρόσφατα εθελοντές από τη Σκιάθο τα περισσότερα καλντερίμια του νησιού τους κατασκευάστηκαν το χρονικό διάστημα 1906-1930.

Τα περισσότερα σκιαθίτικα καλντερίμια κατασκευάστηκαν την περίοδο 1906-1930.

Εναρμονισμένα με την ελληνική φύση και φτιαγμένα από ταλαντούχους πετράδες με απαράμιλλες τεχνικές, συνιστούσαν άλλοτε το εθνικό δίκτυο επικοινωνίας.

Ακρως φημισμένα είναι τα πηλιορείτικα καλντερίμια. Ισως δεν είναι τυχαίο ότι από το 2008 έχει ιδρυθεί ο σύλλογος Φίλοι των Καλντεριμιών του Νοτίου Πηλίου, ο οποίος αναπτύσσει αξιόλογη δραστηριότητα.

Σε χρονικό διάστημα τεσσάρων ετών, με τη συνδρομή ενός Αγγλου συνταξιούχου μόνιμου κατοίκου της περιοχής, αποκατέστησαν περισσότερα από 70 χιλιόμετρα καλντεριμιών και μονοπατιών τα οποία είχαν καταστραφεί ή χαθεί μέσα στη βλάστηση για τουλάχιστον μισό αιώνα.

Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Σκιάθου περιγράφει το 1912 την κατασκευή λιθόστρωτου στο νησί.

Πρωτοβουλίες για τη συντήρηση καλντεριμιών έχουν επίσης αναληφθεί τα τελευταία χρόνια στην Αμοργό, όπου τα καλντερίμια είναι καρφωτά -μια τεχνική που σήμερα έχει χαθεί-, στην Ηπειρο, όπου συχνά τα λιθόστρωτα καταλήγουν σε εντυπωσιακά αρχοντικά ή τοξωτά γεφύρια, στη Μυτιλήνη και σε άλλα νησιά, με πιο πρόσφατη περίπτωση αυτήν της Σκιάθου, όπου ο ομώνυμος πολιτιστικός σύλλογος διεκδικεί να κηρυχθεί η παραδοσιακή πλακόστρωση του οικιστικού ιστού νεότερο μνημείο.

Τα «ψαροκόκαλα» της Σκιάθου
Πρωτοβουλία για τη διάσωσή τους

Τα καλντερίμια του Αιγαίου από τη βόρεια έως τη νότια πλευρά του ενέπνευσαν ποιητές και ρομαντικούς. Σήμερα τα περισσότερα κινδυνεύουν.

Ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Σκιάθος» Θ. Τζούμας

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Σκιάθος» καταβάλλει προσπάθειες για τον χαρακτηρισμό των λιθόστρωτων του νησιού ως νεότερου μνημείου. Στο πλαίσιο αυτό πριν από λίγες ημέρες μηχανικός της Υπηρεσίας Νεότερων Μνημείων και Τεχνικών Εργων Θεσσαλίας διενήργησε σχετική αυτοψία.

«Σκοπός μας είναι η διάσωση και η ανάδειξη των καλντεριμιών, αφού έχουν παρατηρηθεί έντονες αλλοιώσεις λόγω εργασιών σε δίκτυα αποχέτευσης και ύδρευσης», λέει στο «Εθνος» ο πρόεδρος του συλλόγου Θοδωρής Τζούμας.

«Από την αναζήτησή μας για την ιστορική τεκμηρίωσή τους εντοπίστηκαν 34 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου από το 1906 έως το 1930, όπου περιγράφονται οι αποφάσεις κατασκευής τους. Τα περισσότερα φτιάχτηκαν επί δημαρχίας Φιλοκλέους Γεωργιάδη και επειδή τότε δεν υπήρχαν ονόματα στους δρόμους αναφέρονται ως από την οικία ... μέχρι την οικία...», συνεχίζει.

«Η ιδιαιτερότηα που παρουσιάζει το καλντερίμι της Σκιάθου είναι η διατάξη των λίθων στο κέντρο του, καθώς σχηματίζουν επαναλαμβανόμενες οξείες γωνίες, το λεγόμενο ψαροκόκαλο. Ετσι δίνεται η απαραίτητη κλίση ώστε να απομακρύνονται τα όμβρια».

Οι δρόμοι που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, σύμφωνα με τον κ. Τζούμα, είναι οι Αλεξάνδρου Μωραϊτίδη, Αγίας Τριάδας, Μωραΐτη και Φιλοκλέους Γεωργιάδη, ο οποίος βρίσκεται πάνω από την ανατολική παραλία και φιλοξενεί τα σπίτια των Σκιαθιτών εφοπλιστών, όπως των Επιφανειάδη και Γιακουμή.

ΠΗΓΗ:ethnos.gr